Afty, znane również jako wrzody aftowe lub stomatitis aphthosa, są małymi, bolesnymi owrzodzeniami, które pojawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej lub w gardle. Mogą one wpływać na zdolność do jedzenia, picia, a nawet mówienia, powodując znaczący dyskomfort. Afty różnią się od opryszczki, ponieważ nie są wywoływane przez wirus Herpes simplex i nie są zaraźliwe. Chociaż dokładna przyczyna powstawania aft jest nieznana, uważa się, że różnorodne czynniki mogą przyczyniać się do ich rozwoju, w tym stres, urazy mechaniczne błony śluzowej, niektóre pokarmy, niedobory witamin i minerałów, a także czynniki genetyczne.

Afty

Rozwój aft może być wywołany przez wiele czynników. Do najczęstszych należą urazy błony śluzowej jamy ustnej spowodowane na przykład przez szczotkowanie zębów, uszkodzenia podczas zabiegów dentystycznych, przypadkowe ugryzienie policzka lub spożywanie twardych pokarmów. Dieta bogata w określone pokarmy, takie jak orzechy, czekolada, owoce cytrusowe oraz niektóre przyprawy, może również przyczyniać się do powstawania aft. Niedobory witaminowe, zwłaszcza witaminy B12, żelaza i kwasu foliowego, są również uważane za potencjalne przyczyny. Ponadto, niektóre badania wskazują na możliwy związek między aftami a chorobami autoimmunologicznymi oraz stanami zapalnymi, takimi jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy celiakia.

Objawy Aft

Typowym objawem aft jest pojawienie się jednej lub wielu bolesnych, okrągłych lub owalnych owrzodzeń o białawym lub żółtawym kolorze otoczonych czerwoną aureolą. Afty zwykle goją się bez pozostawiania blizn w ciągu 1-2 tygodni. Diagnoza aft jest przede wszystkim kliniczna i opiera się na wywiadzie oraz badaniu wizualnym owrzodzeń. W niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy aftom towarzyszą inne objawy, takie jak utrata masy ciała, biegunka czy bóle stawów, lekarz może zlecić dodatkowe badania w celu wykluczenia chorób ogólnoustrojowych.

Leczenie Aft

Leczenie aft ma na celu przede wszystkim łagodzenie bólu i przyspieszenie gojenia owrzodzeń. Stosuje się różne metody, w tym płukanki ustne z zawartością kortykosteroidów lub lidokainy w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego. Dostępne są również żele, maści i płyny zawierające składniki antyseptyczne, przeciwbólowe i przeciwzapalne, które można aplikować bezpośrednio na owrzodzenia. W przypadkach nawracających aft o ciężkim przebiegu, leczenie może wymagać stosowania leków immunosupresyjnych lub zmiany diety. Zaleca się unikanie pokarmów, które mogą drażnić błonę śluzową jamy ustnej lub przyczyniać się do powstawania aft, oraz dbanie o odpowiednią higienę jamy ustnej.

Zapobieganie Aftom

Chociaż całkowite zapobieganie aftom może nie być możliwe, istnieje kilka strategii, które mogą pomóc zmniejszyć ich częstotliwość i nasilenie. Do takich strategii należy unikanie znanych czynników wyzwalających, takich jak stres, urazy błony śluzowej oraz spożywanie drażniących pokarmów. Ważna jest również odpowiednia higiena jamy ustnej, w tym regularne szczotkowanie zębów miękką szczoteczką, używanie nici dentystycznej i unikanie produktów do higieny jamy ustnej zawierających laurylosiarczan sodu, który może przyczyniać się do powstawania aft. Suplementacja diety w witaminy i minerały, szczególnie jeśli występują niedobory, może również być korzystna.

Afty są powszechnym problemem zdrowotnym, który może powodować znaczny dyskomfort, ale zazwyczaj nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia. Rozumienie potencjalnych przyczyn i czynników ryzyka może pomóc w zapobieganiu ich powstawaniu i zarządzaniu objawami. W przypadku częstych lub bardzo bolesnych aft, zaleca się konsultację z lekarzem lub dentystą w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia i wykluczenia innych stanów zdrowotnych.