Aspartan aminotransferaza (ALAT), znana również jako alaninowa aminotransferaza, jest enzymem, który odgrywa kluczową rolę w metabolizmie aminokwasów. Jest jednym z wielu enzymów występujących w wątrobie, odpowiedzialnych za przetwarzanie białek. Pomiar poziomu ALAT w surowicy krwi jest często wykorzystywany w diagnostyce medycznej jako wskaźnik uszkodzenia wątroby lub chorób wątroby. Wartości ALAT mogą być podwyższone w wyniku różnych stanów, takich jak zapalenie wątroby, tłuszczowa choroba wątroby, marskość czy nawet w wyniku stosowania niektórych leków.

ALAT

Poziom ALAT w surowicy krwi jest uznawany za ważny marker w ocenie funkcji wątroby. Enzym ten jest obecny głównie w komórkach wątroby, a w mniejszym stopniu również w nerkach, sercu i mięśniach. W warunkach normalnych, poziom ALAT w krwi jest stosunkowo niski. Jednak gdy komórki wątroby są uszkodzone, ALAT jest uwalniany do krwiobiegu, co prowadzi do wzrostu jego poziomu. Z tego względu, badanie poziomu ALAT może być pomocne w wczesnym wykrywaniu uszkodzenia wątroby, nawet przed pojawieniem się klinicznych objawów choroby.

Podwyższone wartości ALAT mogą wskazywać na uszkodzenie wątroby, ale nie określają dokładnej przyczyny tego uszkodzenia. Dlatego też, w celu dokładnej diagnozy, często konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, takich jak badanie poziomu innych enzymów wątrobowych, testy na obecność wirusowych zapaleń wątroby, badania obrazowe wątroby, a czasem biopsja wątroby.

Podwyższone ALAT

Podwyższony poziom ALAT może wynikać z różnych przyczyn, w tym z:

• Zapalenia wątroby (hepatitis) spowodowanego wirusami (np. zapalenie wątroby typu A, B, C) lub toksynami (np. nadużywanie alkoholu, niektóre leki i toksyny środowiskowe).
• Tłuszczowej choroby wątroby, zarówno alkoholowej, jak i niealkoholowej, gdzie nagromadzenie tłuszczu w wątrobie prowadzi do stanu zapalnego i uszkodzenia komórek wątrobowych.
• Marskości wątroby, będącej wynikiem przewlekłego uszkodzenia wątroby i charakteryzującej się zastąpieniem zdrowej tkanki wątrobowej bliznowatą tkanką.
• Cholestazy, czyli zaburzenia odpływu żółci, które może prowadzić do uszkodzenia wątroby.
• Urazów wątroby wynikających z wypadków lub urazów sportowych.

Leczenie stanów prowadzących do podwyższenia poziomu ALAT zależy od podstawowej przyczyny. W przypadku zapalenia wątroby wywołanego wirusem, leczenie może obejmować leki przeciwwirusowe. W sytuacji uszkodzenia wątroby spowodowanego nadużywaniem alkoholu, kluczowe jest zaprzestanie spożywania alkoholu i wdrożenie odpowiedniej diety oraz suplementacji. W przypadku tłuszczowej choroby wątroby niealkoholowej, zmiana stylu życia na bardziej aktywny oraz dieta niskotłuszczowa mogą przynieść poprawę stanu zdrowia.

Ważne jest, aby osoby z podwyższonym poziomem ALAT prowadziły zdrowy tryb życia, unikały alkoholu, stosowały dietę bogatą w warzywa i owoce, oraz regularnie kontrolowały stan swojego zdrowia, aby monitorować funkcjonowanie wątroby. W niektórych przypadkach, w zależności od diagnozy, może być konieczne długoterminowe leczenie farmakologiczne lub, w skrajnych przypadkach, transplantacja wątroby.